Benlik Saygısı - Self Esteem

Benlik Nedir?

Benlik Saygısı Nedir?

Benlik Saygısı Yüksek ve Düşük Olan Kişilerin Özellikleri Nelerdir?

Benlik Saygınızın Farkında mısınız?

Benlik

Benlik kavramı; insanları birbirinden ayıran, bireyin kendine ilişkin tutum ve inançları, kendini algılaması, tanıması ve değerlendirmesi olarak tanımlanmaktadır (Karaca, 2018).

Benlik doğumdan itibaren oluşmaya başlar ve yıllar boyunca da gelişmekte olan bir süreci ifade eder. Süreç ise şunlardan oluşmaktadır;

- Başka insanların kendimize yönelik yaklaşımları,

- Başka insanların davranışlarımızı nasıl algıladığı,

- Diğer insanlarla aramızdaki ilişkilerimiz,

- Kişiliğimizi oluşturan unsurlar,

- Daha önceki yaşantılarımızın oluşturduğu şemalarımız,

- Kendimize dair beklentilerimiz.

Benlik Saygısı

‘Self esteem’ kavramı Türkçe literatürde ‘benlik saygısı’ ile tanımlanmaktadır. Benlik saygısı, benlik ile birlikte doğumdan itibaren gelişmeye başlar ve öğrenilmiş yaşantılarımızla birlikte yaşam boyu devam eder. Bireyin kendine duyduğu sevgi, saygı ve güven duygularını kapsayan benlik saygısı kavramı; kendimizi tanıyıp gerçekçi bir değerlendirme yapabilmemizi, kendi yeteneklerimizin farkına doğru bir şekilde varıp onları kabullenmemizi ifade etmektedir (Hamurcu, 2014).

Bir diğer tanıma göre de benlik saygısı; kişinin kendisine yönelik kabul duygusu, kendi değerine yönelik inancı, kendini değerlendirme tutumu ve benliğini onaylamasıyla birlikte ortaya çıkan beğeni durumu olarak tanımlanır (Karaca, 2018).

Birey kendini tanımlarken genel olarak olumlu tutumlara sahipse benlik saygısının yüksek olduğunu, olumsuz tutumlara sahipse de benlik saygısının düşük olduğunu ifade edebiliriz. Maslow’a göre de, yaşamdaki en nihai amacımız olan kendini gerçekleştirme ihtiyacımızı karşılamaya yönelik yapacağımız her şeyde benlik saygımızın yüksek olması gerekmektedir. Kendimize yönelik tutum ve inançlarımız her ne kadar olumlu yöndeyse kendimizi gerçekleştirme ihtiyacımızı da o kadar etkili karşılayabileceğimiz ifade edilebilir (Tezcan, 2009).

Benlik Saygısı Yüksek Kişilerin Özellikleri

Benlik saygısı yüksek kişilerin genel özellikleri şu şekilde sıralanabilir (Hamurcu, 2014);

- Daha canlı ve enerjiktirler,

- Hatalarını kabullenirler,

- Verecekleri kararların sorumluluğunun kendilerine ait olduğunun bilincindedirler,

- İnsan ilişkilerinde esnektirler ve toleranslıdırlar,

- Daha başarılı ve daha az depresif özelliklere sahiptirler.

Benlik Saygısı Düşük Kişilerin Özellikleri

Benlik saygısı düşük kişilerin genel özellikleri şu şekilde sıralanabilir (Hamurcu, 2014);

- Ruhsal dengesizlik yaşamaları ve mutsuz olma ihtimalleri daha yüksektir,

- Kendilerine güvenleri azdır,

- Öz yeterlik seviyeleri de düşüktür,

- Umutsuzluğa çabuk kapılabilirler,

- Kendilerini değersiz olarak algılarlar,

- Bağımlı kişilik özelliklerine sahiptirler.

Benlik saygımız, bize yaşamdaki hedeflerimize ulaşma konusunda yardımcı olması için yüksek seviyede olması gerekmektedir. Ancak psikolojide her durumun belirli bir seviyede görülmesi beklenir. Normal standartların dışına çıkmak beraberinde farklı sorunlar da getirebilecektir. Bu nedenle yüksek benlik saygısından kasıt kesinlikle narsist kişilik özelliklerine ulaşma derecesi değildir. Bu dengenin sağlıklı derecede kurulabilmesi nedeniyle farkındalıklarımızı artırmamız, kendimizi gerçekleştirmemiz konusunda cesaretlenmemiz gerekir. Bu adımlar içinde psikolojik destek almak oldukça sağlıklı bir adım olabilir. Yaşamımızı bu denli etkileyecek bir durumu profesyonel kimliğe sahip ruh sağlığı alanında çalışanların desteğiyle istenen dereceye getirebilir ve kendimizi gerçekleştirme yolunda etkili adımlar atabiliriz.

Emrah BİNGÜL

Psikolojik Danışman

KAYNAKÇA

Demir, Ö., (2017), Yetişkin Bireylerde Kendilik Algısı ve Bağlanma Stillerinin Aleksitimi Üzerindeki Etkisi, Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi, İstanbul.

Hamurcu, P., (2014), Obez Bireylerde Benlik Saygısı ve Beden Algısının Değerlendirilmesi, Uzmanlık Tezi, İstanbul Bilim Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.

Karaca, E., (2018), Sivas İlinde Bir Lisede Bulunan Öğrencilere Verilen Kişisel Bakım Eğitiminin Öz Benlik Saygısı Üzerine Etkisi: Çocuk Hakları Boyutuyla Değerlendirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Sivas.

Tezcan, B., (2009), Obez Bireylerde Benlik Saygısı, Beden Algısı ve Travmatik Geçmiş Yaşantılar, Uzmanlık Tezi, Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi, İstanbul.