Empati Mi Sempati Mi?

İletişimin iki önemli unsuru olan empati ve sempati, çoğu kişi tarafından bilinmez ya da karıştırılır. Bu kavramların ayrımını yapabildiğinizde iletişim süreci daha pozitif bir hal alacaktır. Peki, nedir empati ve sempati?

Sempati nedir?

Sempatizan kelimesi buradan gelmektedir. Sempati kavramı kelime anlamı olarak, duyguların karşıdaki kişinin hissettikleriyle birebir örtüşmesidir. Sempati duyduğumuz kişinin yaşadığı duyguları birebir yaşarız. O kişi bir olay karşısında üzgün hissettiğinde, bizde aynı şekilde üzülürüz. Yaşadığı sevinci aynı şekilde yaşarız. Karşıdaki kişiyle birebir aynı duyguları paylaşırız.

Arkadaşınız yakınıyla tartıştı ve bu nedenle üzgün hissediyor. Sizde onunla beraber üzülüyorsanız ona sempati duyuyorsunuz demektir. Aynı şekilde karşıdaki kişi, uzun zamandır beklediği güzel bir haber aldı. Bu güzel haber karşısında sizde onun coşkusuna ortak olup, aynı şekilde sevinirsiniz. Haklı olup olmadığını, düşüncelerini sorgulamadan kişiyle birebir aynı duyguları yaşamak, o kişiye sempati gösterdiğinizin belirtisidir.

Empati nedir?

‘’Karşımızdakinin ayakkabısı içinde yürümek.’’ Kızılderililer empati kavramını atasözlerine kadar işlemiş ve oldukça doğru bir tanımlama yapmışlardır. Bu cümleyi ilk okuduğunuzda, karşıdaki kişinin hissettiklerini hissetmek olarak yorumlayabilirsiniz fakat bu sempatinin tanımıdır. Amerikalı psikolog Carl Rogers, bu kavramı oldukça net bir şekilde açıklamıştır. Ona göre empati, karşıdaki kişinin neler hissettiğini anlayabilmek ve olaya onun gözünden bakarak anladıklarınızı ona iletmektir. Empati sürecinde kişiye hak verip vermemeniz önemli değildir. Hak vermeseniz bile onun bakış açısından görmeniz gerekir. Böylece aynı duyguları paylaşmasanız bile karşıdaki kişi onu anladığınızı hisseder. Bu da çözüm yollarının önündeki en büyük engeli ortadan kaldıracaktır.Empati kurabildiğinizi gösteren üç madde vardır. Bunlar:

• Karşıdaki kişi haklıda olsa haksızda olsa, kendinizi onun yerine koyarak olaylara onun bakış açısıyla bakabilmek,
• Karşıdaki kişinin ne hissettiğini, duygularını ve olay karşısındaki düşüncelerini anlamak,
• Bu iki madde sonucunda onu anladığınızı karşı tarafa aktarabilmek.

Empati kurmak neden önemlidir?

• İletişim sürecinin pozitif olması için empati kavramının önemi büyüktür. Empati kurarken aslında sizden farklı insanların olduğunu da kabul etmiş olursunuz. Olaylara onların gözünden bakabilmek, onları anladığınızı hissettirebilmek sizlere daha zengin bir bakış açısın kazandırır.
• Sorunlarla karşılaştığınızda, karşı tarafın neden o davranışı sergilediğini anlayabilirsiniz. Böylece sorunlarla baş etme konusunda daha işlevsel olacaktır.

Empati yeteneğini geliştirmek için neler yapılması gerekir?

En yakın arkadaşıyla tartışan kişiye verilebilecek tepkiler aşağıda belirtilmiştir.

1)Eleştirici yönünüzü geride bırakın

Empati kurmak, eleştirici olmak değildir. Bu nedenle karşıdaki kişinin duygu ve düşüncelerini doğru bir şekilde anlamak için dikkatli olun. Eleştiriyle karşılık gören kişi, kendini açmaz. Sizde empati kurma şansını kaybetmiş olursunuz.

‘’Sana yaptığı bu davranışlardan sonra birde onun için üzülüyor musun? Bir daha görüşmemeni öneririm.’’

Bu tür cümleler, empati kurma sürecinin önüne geçer. Eleştirme ve onun düşüncelerini yargılama söz konusudur. Karşıdaki kişinin kendini açmasını istiyorsanız empati odaklı tepkiler vermeniz daha doğru olacaktır.

2)İyi bir dinleyici olun

Sorduğunuz sorular kadar, iyi bir dinleyici olmanızda şart. Karşıdaki kişi olayı anlatırken, olaya müdahale ederek anlatmasını engellemeniz iletişim sürecini zedeler. Siz olayı doğru bir şekilde anlayamadığınız gibi, karşı tarafa da anlaşılmış olma hissi yaşatmazsınız. Bu nedenle empati sürecinin ilk adımı iyi bir dinleyici olmaktır.

‘’En yakın arkadaşınla aran açılmış. Onunla aranı düzeltmek istediğini biliyorum. Seninle bir daha konuşmama ihtimali seni üzüyor.’’

Bu tür cümleler karşıdaki kişiyi anladığınızı hissettirir. Bu da empati sürecini başarıyla yönettiğinizi gösterir.

3)Açık uçlu sorular sorun

Açık uçlu sorular sormak, bu süreçte son derece önemlidir. Karşıdaki kişiden daha uzun ve derin cevaplar alabilmek için böyle sorular sormanız gerekir. Danışan, bu soruları cevaplarken olayları birleştirir, analiz eder ve yeniden yorumlar. Böylece kişi farkındalık kazanırken siz de olayı daha iyi anlarsınız. 5N1K metodu (kim, nasıl, nerede, ne, neden, ne zaman) açık uçlu sorular sormada yardımcı olacaktır.

‘’ Arkadaşınla tartıştığını söylüyorsun. Neden böyle oldu, onunla tartışmak sana nasıl hissettirdi?’’

4) Yansıtma yöntemini kullanın

Bu aşamaya kadar karşıdaki kişinin bakış açısını, olayların nasıl olduğunu ve bunları nasıl analiz ettiğini öğrendiniz. Öğrendiklerinizi karşı tarafa yansıtarak son aşamaya geçebilirsiniz. Gözlemlerinizin tamamı yansıtma sürecine dahil olabilir. Kişinin olayı yorumlama şekli, çıkarımları, hissettiği duygular... Böylece geri bildirimleriniz sayesinde kişi, farkında olmadığı duygularla yüzleşebilir. Olayları tarafsız bir kişiden duyarak farkındalık düzeyini arttırabilir. Bu durum iletişim sürecine pozitif olarak yansıyacaktır.

‘’Onun yanına gidip özür dilemene rağmen hala seninle konuşmaması canını sıkmışa benziyor. Kendini anlaşılmamış hissediyorsun.’’