Ergenlik Ve Genç Yetişkinlik, Gençlerde Riskli Davranışlar

Risk almak ergenlerin psikolojik makyajı olarak değerlendirilmektedir. Risk almak bireyselleşmenin bir ürünü olarak da görülmektedir. Risk almanın en büyük nedenlerinden biride ergenlerin kendilerine hiçbir şey olmayacağını düşünmelerindendir. Risk alma davranışı için üç kategoriden söz edilmektedir. Hendery ve Kloep (1996)

1-) İlk risk alma davranışı, heyecan verici davranış kategorisinde yerleştirilebilir. Bu heyecan verici ve duyguları harekete geçirici davranışlar gençlerin kapasitesinin sınırlarını zorlamalarına yardımcı olur. Ergenler için çok fazla kontrol altında tutulduğunu hissetmek rahatsızlık uyandırır. Hayatlarını renklendirmek amacıyla yanlış arayışlara girebilirler. Aslında ergenler aldıkları risklerin getirisinin, yaptıkları davranışların sonuçlarının neler olacaklarını kestirememektedirler. Bu yüzden kapasitelerini zorlarlar ve nereye kadar gideceklerini test etmek isterler, deneyim kazanırlar.

2-) İkinci risk alma davranışı seyirci kontrollü risk alma davranışları arasında yer almaktadır. Genç, akran grubunda yer almak, sosyal destek ve güvenlik kazanmak yada kendine sosyal bir pozisyon oluşturmak için risk alma davranışında bulunabilirler. Kohlberg’in Ahlak Gelişiminde, Geleneksel Düzey Dönemi içerisinde bulunan İyi Çocuk Eğiliminde olduğu gibi ergenler, çevresinde ki insanların beklentilerine ve kendisine biçilen role göre davranış sergilerler. Bazen gençler üst statü grubunun içinde yer almak isterler ve sanki o gurubun üyesi imiş gibi riskli davranışlar gösterebilmektedirler. Marka giysiler, Pahalı arabalar üst gurubu temsil eden sembollerdir.

3-) Üçüncü tür risk alma davranışları sorumsuzluktan kaynaklanmaktadır. Bu sorumsuzluğun sebebi ise uzun vadeli düşünememektir. Aşırı alkol ve sigara gibi maddelerin tüketimi buna örnektir. Bunlar yetişkinler tarafından da yapılan davranışlardır yalnız ergenlerde görülme sıklığı daha fazladır. Bana bir şey olmaz anlayışı ergenlerde hakimdir.

Ergenlerin çocukluk döneminde ebeveynleri tarafından aşırı korunaklı bir ortamda büyütülmesi, çocukluk dönemi için dizayn edilen yerlerde kontrol altında büyümeleri ve bu yeknesaklığın sıkıcılığı, gençlik döneminde ergenleri riskli davranışlar almaya, varlığını ve özerkliğini ebeveynlere kanıtlamaya, yalnız başına bir şeyleri başarabilme hissini tadabilmek için de sorumsuzca riskli davranışları sergileyebilmelerine neden olmaktadır. Bu davranışların sergilenmesi ebeveynler tarafından olumlu karşılanmamakta ve gerekli cezaları ebeveynler tarafından verilmektedir. Buda yazımızın başında bahsettiğimiz risk almak bireyselliğe atfetmektir tezi ile ters düşmektedir. Ergen gençlerimizi anlamalı onları bunaltmadan, öz benliklerine saygı göstererek yeteri kadar tadında sorumluluklar vererek bu dönemi sağlıklı bir şekilde atlatmalarına yardımcı olalım.

Psikolojik Danışman
Halil İSPİR