OBSESİF KOMPÜLSİF BOZUKLUĞA DETAYLI BAKIŞ

Obsesif kompülsif bozukluk kişide belirgin bir sıkıntıya yol açan, zamanını yineleyici davranış veya düşünceler ile boşa harcamasına sebebiyet veren ve hayatında büyük derecede işlevsizliğe sebep olan ruhsal bir bozukluktur.

İlk yazımızda obsesif kompülsif bozukluğu ele almıştık. Şimdi de örnek vakalar ile detaylı bir şekilde biçimlendirmek isterim.

Okb’nin en sık görülen türleri temizlik, kuşku, simetri, cinsellik ve dini içerikli takıntılardır.

Temizlik takıntısına genellikle “kirleneceğim, mikrop bulaşacak ve hastalanacağım” düşüncesi eşlik eder ve kişi bu düşünceden kurtulabilmek adına bedenini, kıyafetlerini ve içinde bulunduğu ortamı birtakım kimyasal maddeler, deterjanlar vs kullanarak temizler. Çoğu zaman bu yaptıklarını doğru bulmasalar da içsel rahatlama yaşamak için bu davranışları sergilerler.

Kuşku ve kontrol obsesyonlar daha çok birlikte görülmektedir. Gaz ocağını kapatma, kapıyı kitleme, ütüyü fişten çekme, camları tam kapatıp kapatmama noktasında kişi hep bir şüphe duymaktadır. Emin olmak için tekrar tekrar kontrol etme gereksinimi duyar. Bu davranışların altında “ya bir şey olursa, ya bir zarar gelirse” düşüncesi yatmaktadır. Kapının kilitli olduğunu üç kere kontrol etmedikçe emin olamama, ocağı kapattım mı acaba düşüncesiyle yarı yoldan geri dönme, kavşaktan geçerken yayaya zarar verdim mi düşüncesiyle geri dönüp teyit etme gibi davranışlar çokça karşılaştığımız örneklerdir.

Simetri ve düzen takıntısı da kişinin hayatında işlevselliğin bozulmasına sebep olan takıntı türlerindendir. Eşyaların bir düzen içinde bulunması, renklere-boyutlara-sayılara göre sıralama yapma, nesnelerin hepsinin aynı yöne bakması şeklinde görülebilmektedir. Örneğin örtünün sehpanın tam ortasında durması gibi çoğu kişi için önemsiz olan durumların okb’si olan kişiler için fazlaca önem arz etmesi durumu söz konusudur.  Raftaki bardakların kulplarının aynı yöne bakması, elbise askılarının tek bir düzene bağlı şekilde asılması, yan yana olan nesnelerin aynı sıra takibinde bulunması gibi takıntılar söz konusu olabilmektedir.

Cinsellik ile ilgili görülen takıntılar ise; çocuğuna ilgi duyma ile ilgili kaygı duyma, cinsel organa dokunduktan sonra dakikalarca el yıkama ve temiz olmadığını üzerine düşünme,  tokalaşma ile hamile kalma yahut hamile bırakma korkusu yaşama, pedofili olma korkusu yaşama, karşı cinse ilgi duyup duyamama ile ilgili sürekli kendini kontrol etme, ya istemeden biriyle ilişkiye girersem gibi sürekli ihtimaller ve varsayımlar üzerine düşünmek şeklinde görülebilmektedir.  

Dini obsesyonlar kişiyi en çok rahatsız eden takıntıların başında gelir. Kişi inandığı şeye, kutsal değerlerine ihanet ediyormuş hissine kapılarak hem vicdanen hem de psikolojik olarak yıpranır. En çok karşılaşılan örnekler ise; günah işlemekten aşırı korkmak ve aşırı ahlaklı  davranmak, aldığı abdestten emin olamama ve defalarca bu durumu yineleme, duayı eksik okuduğu ya da namazı eksik kıldığı düşüncesiyle sürekli baştan başlama. Allah’a küfür edebileceğini düşünme; sonrasında fazlası ile özür dileme ve bağışlanmayı isteme gibi küfür-tövbe döngüsüne girme gibi obsesyonlar sıkça rastlanan örneklerdendir.

Bu ve benzer örnekler gibi yineleyici düşünce ve davranışlara sahipseniz daha işlevsel bir yaşam için destek alabilir;  psikoterapi ve/veya ilaç tedavisi ile kaliteli bir yaşam sürebilirsiniz.  Sağlıklı, güzel günler dilerim.