Şemalarımızın Penceresinden İlişki Sürecimizi Tanımak

Çocukken bize bakım veren, bizi yetiştiren ebeveynimiz veya bakıcımızın bizimle olan ilişkisi, bize karşı olan davranış şekli yaşam boyunca zihnimizde tekrar edecek olan düşünce kalıbını yani şemalarımızı oluşturur.

Şemalar; düşünce, duygu, davranış ve ilişki kurma biçimlerimizi etkiler. Young, 2016:22)

Çocukluğumuzda öğrendiğimiz ilk ilişki biçimi, yetişkinlikle diğer parçayı(eşimizi) bulmamızla devam ediyor. Biz, bize öğretilen ve buna bağlı olarak "doğrusu bu zannettiğimiz" ilişkileri seçiyoruz. Hepimiz mi? Hayır; kronik mutsuz olanlar, ayrılamayanlar, patinajdan çıkamayanlar, kendinden başkasını düşünmeyenler. (Yabancı, 2018:38-39)

Ebeveynimizin bize davranışları, bizim tarzımız olduğu için, ona uygun ve onu sürdürecek kişileri seçmemiz kader değil, bir çocukluk algısının kendisini devam ettirmesidir. (Yabancı, 2018:42)

Ebeveyni veya başkası tarafından cinsel istismara uğrayan birinin kuşkuculuk ve kötüye kullanılma şeması vardır. Kendisine romantik olarak yakınlaşan partnerine öfke duyar. (Young, Klosko, 2016:121-152)

Çocukken ebeveyni tarafından terk edilme, ebeveyn kaybı, hastalık, uzaklaşma, boşanma durumları yaşayan bireylerde terk edilme şeması oluşur bu da kişinin yetişkinlikteki ilişki sürecinde her şey yolunda gidiyor gibi görünse de en sonunda ilişkinin biteceği inancını yaşamasına sebep olur. Kişi bu acı ile karşılaşmamak için, ilişkilerden uzak durmayı ve yalnız kalmayı tercih edebilir. (Young, Klosko, 2016:96)

Benzer şekilde; ebeveyni tarafından yeterli ilgi, sevgi, şefkat göremeyen çocuklarda duygusal yoksunluk şeması görülür. İlişkisinde de kendine ilgi, sevgi, şefkat göstermeyen bir partner seçer böylece o şemasını devam ettirir veya kendisine yakın ilgi, sevgi gösteren birisi ile ilişki sürecinde olsa bile partnerinin kendisi ile olan yakınlaşmasına izin vermez, kimsenin onunla derinden ilgilendiğini hissedemez. (Young, Klosko, 2016:153-177)

Tüm bunlar göz önünde bulundurulduğunda; çocukluğumuzda ebeveynimiz ile kurulan ilişki biçimi şemalarımızı oluşturur ve yaşam boyunca bu şemaların yıkıcı örüntülerini tekrarlarız. Yetişkinlikte bu tarz ilişki kurabileceğimiz kişileri seçeriz çünkü bildiğimiz, tanıdığımız ilişki kalıbını devam ettirmek isteriz. Şemamıza uygun olmayan birisi ile ilişki sürecinde olsak da şemamızı devam ettirmek için yıkıcı şekilde davranmaya, ilişkiyi o kalıba getirecek şekilde davranmaya çalışırız. Çünkü bilinen kalıbı devam ettirmek isteriz.

Yıkıcı ilişki süreçlerinden kurtulup sağlıklı ilişki sürecinde yol almak için şemalarımızı anlamaya, onları tanımaya çalışmak büyük bir adımdır. Bunun için psikolojik destek alınabilir. Böylece hayatımızda yıkıcı örüntüleri tekrarlama çabasından kurtularak sağlıklı bir ilişki süreci için çabalarız.

Gülçin ÇİLLİK
Psikolojik Danışman

KAYNAKÇA

Yabancı,S.(2018). Bütün Aşklar Tatlı Başlar,(38-42).İstanbul:Alfa Yayın Grubu Mona Kitap.

YOUNG, J.E., KLOSKO, J.S., (2016). Hayatı Yeniden Keşfedin. İstanbul:Psikonet Yayınları.